Rus birlikleri Ukrayna Harekât Alanında, Donbası ele geçirme maksatlı olarak, siklet merkezi ile taarruz ettiği Bakhmut bölgesi ile Donetsh nehri kuzeyinde Kupyansk bölgesi, Kreminna bölgesi ve güneyde Donetsk şehri batısındaki bölgedeki taarruzlarına devam etmektedir.
Donets nehri kuzeyinde Rusların taarruzlarını,
-Kupyansk 14 km kuzeyinde Oskil nehri boyunca güneye doğru,
-Kreminna bölgesinde Zheberets nehrine doğru Lyman genel istikametinde geliştirmeye çalışmaktadır.
Donetsh nehri hemen güneyinde de Rus birliklerin Siversk 10 km doğusundaki Zolotarivka bölgesinde batıya doğru ilerleme çabalarını geliştirmeye devam ettiklerini görmekteyiz.
Ukrayna birliklerinin de Donets nehri kuzeyinde Luhansk bölgesinde savunmasını emniyetle devam ettiği, Bakhmut bölgesinde savunmasını güçlükle sürdürdüğü, Donetsk şehri batısı bölgesinde bazı bölgelerde Rus kuvvetlerin ilerlemelerine rağmen Ukrayna savunması için çok ciddi bir tehlike yaratamadığını söyleyebiliriz.
Özetle Ukrayna Harekât Alanında muharebelerin en şiddetli, yoğun olarak Bakhmut bölgesinde cereyan ettiği ve bu bölgedeki harekatın sonucuna göre Ukrayna da devam eden harekatın geleceğinin şekilleneceğini belirtebiliriz.
RUSLAR HAREKATTA HALEN NE YAPMAK NİYETİNDE
Mevcut durum haritasına baktığımızda, Rus harekatının maksadını, Rus Müşterek Harekât Komutasının niyet ve maksadını anlamaya çalıştığımızda,
-Luhansk bölgesinde Donets nehri kuzeyinde Ukrayna karşı taarruzlarını durdurmayı başardıktan sonra Oskil nehrine kadar olan bölgeyi ele geçirmeye niyetlendiği, bu kapsamda bu bölgenin Kreminna bölgesinde Lyman, en kuzeyde Kupyansk istikametinde ilerlemeye çalıştığı,
-Donets nehri güneyinde Bakhmut bölgesi güneyine kadar olan bölgede, Donets nehri hemen güneyinde Siversk, Bakhmut kuzeyindeki birlikler ile Siversk istikametinde taarruz ederek Donets nehri ile Bakhmut arasındaki Ukrayna birliklerini doğal zor bir engel olan Donets nehrine doğru sıkıştırarak imha etmeye çalıştığı,
-Bakhmut bölgesinde, Rusların Bakhmut kasabasına doğudan, kuzeyden ve güneyden girmeye çalışırken kasabayı kuzey ile güneyden kuşatma çabalarına devam ettiği, bölgedeki Ukrayna birliklerinin mukavemeti ile çok fazla zayiat vermesi üzerine kuşatma mihverlerinin birleştirilmesi önceliği yerine daha geniş bir kuşatmayı hedeflediği ve Slovyansk istikametinde harekâtını geliştirdiği, Bakhmut kasabasının tamamen kuşatılmasının biraz daha zaman alabileceği,
-Donetsk şehri batısındaki bölgede, Donbas batı idari sınırlarına doğru kuzeyden itibaren Avdiivka, Pervomaiske, Marinka ile güneyde Vuhledar bölgelerinde Rus taarruz harekatının devam ettiği, uzun bir süredir bu cephede ciddi bir başarı gösterememeleri üzerine Rusların bölgeyi takviye ettiği ve kuzeyde Krasnohorivka, Pervomaiske, Marinka ve Pobieda bölgelerinde gelişmeye başladığını anlıyoruz.
Muharebe Bölgeleri incelendiğinde,
Svatove bölgesinde Rusların kuzeyden Oskil nehri boyunca Kupyansk istikametinde taarruzların geliştirmeye çalışmakta ve Kupyansk’a 14,5 km mesafededir.
Donets nehri civarında Kreminna bölgesinde Rusların Lyman genel istikameti ile nehir güneyinde Siversk istikametinde taarruz harekâtına devam etmektedir. Temmuz 2022 başında Rusya’nın Lyschansk kasabasını ele geçirdikten sonra yaklaşık 8,5 ay sonra sadece 17 km ilerleyebildiğini de hatırlamak lazım.
Halen Bakhmut kasabasının %60 Rus kontroluna girmiştir. Ukrayna ordusu da, Bakhmut kasabasından geri çekilmemekte ve savunmasına devam etmekte, diğer bölgelerde savunmasını daha kontrollü şekilde devam ettirme gayreti içindedir.
Özellikle Bakhmut kasabasında harekatın sonu artık gözükmesine rağmen Ukrayna geri çekilmemektedir. Ukrayna genel karşı taarruz için zamana ihtiyacı vardır. Bu zamanda Bakhmut’taki unsurlarının imhası pahasına sağlama düşüncesindedir Ukraynalı komutanlar. Zaten Ukraynalı General Alexander Syrsky, ‘’Bahmut’un dayandığı her gün, karşı taarruzlara hazırlanmamız için bize zaman kazandırıyor.’ şeklindeki açıklaması da bunu işaret ediyor. Bakhmut kasabası bölgesinde Rus birliklerini tutabileceği kadar tutarak zaman kazanmayı ve Rusya’ya verebileceği azami zayiatı verdirip Rus taarruzlarının Bakhmut bölgesinde doruk noktasına ulaşmasını sağlamaya çalıştığını görmekteyiz.
Bakhmut kuzeyi bölgesinde savunma hatlarını düzeltmeyi düşünen Ukrayna’nın mevcut durum haritası itibarıyla, Chasiv Yas dan Slovyansk doğusu hattı arasına emniyetli bir savunma harekâtı için geri çekilmesi gerektiği, Rus birliklerin ise Bakhmut’u kuşatırken 25 km mesafedeki Slovyansk istikametine yöneldiği böylece, bu hat ile Donets nehri arasındaki Ukrayna birliklerini sıkıştırarak imayı düşündüğünü kıymetlendiriyoruz.
Wagner lideri Prizozhin ele geçmesi geciken Bakhmut için, ‘’Gerekli desteklerin verilirse Bahkmut’u 1 ay içinde kesin olarak alınacağını belirtti.’’ Ayrıca Prigozhin gerekli maliyetin ise 1 milyar dolar olacağını aktardı. Yaklaşık 8 aydır devam eden Bakhmut’u ele geçirme harekatının bedeli Rusya’ya verdiği personel, araç, gereç, silah zayiatları ile çok yüksek oldu.
Rusya’nın Bakhmut’u kuşattıktan sonra, kuzey ve güney kuşatma mihverleri arasında çok az mesafe kalmışken, bunu yaklaşık bir aydır bir türlü kapatıp kasabayı çepeçevre kuşatamadı. Halen bu mihverler arasında yaklaşık 8 km mesafe kalmıştır.
Donetsk şehri batısı bölgesinde Rus taarruz harekâtında, Avdiivka, Prevomaiske ile Marinka bölgelerinde gelişme başlamıştır. Ancak aylardır çok fdazla gelişemeyen bu cephedeki Rus taarruzların çok fazla ivme kazanamayacağını görmekteyiz.
ZAYİATLAR
Wagner PMC başkanı, Ukrayna’nın Bakhmut’ta ayda yaklaşık 10-11 bin kişiyi kaybettiğini, geçen 8 ayda yaklaşık 80-90 bin askerini kaybettiğini, Rus değerlendirmesine göre halen Bakhmut bölgesinde yaklaşık 70.000 Ukraynalı askerin olduğu, Geçen yılın Mayıs ayından bu yana Bakhmut muharebelerinde 30.000 Rusya ile Wagner askerlerinin öldüğü ve yaralandığı açıklanmaktadır.
Ukrinformda paylaşılan bilgiye göre, Viyana’daki Güvenlik İş birliği Forumu’nda konuşan İngiltere’nin AGİT delegasyonunda yer alan kıdemli askeri danışman Ian Stubbs’a göre, “Geçen hafta, Rusya Donbass’ta ezici taarruzuna devam ederken yoğun çatışmalara tanık olduk. Rusya son derece ağır zayiata maruz kalıyor. Geçen yılın Mayıs ayından bu yana, 20-30.000 Wagner ve düzenli Rus kuvvetleri bölgede öldürüldü ve yaralandı. Sadece Bakhmut çevresindeki alan, sadece yaklaşık 25 km’lik toplam bölgesel ilerleme için büyük bir insan hayatı kaybı” dedi.
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Kara Kuvvetleri Komutanı General Oleksandr Syrskyi, Rus birliklerinin Donetsk bölgesinde Bakhmut’u kuşatmaya ve ilerlemeye çalıştığını ancak başarısız olduğunu belirtti. General ayrıca, ‘’Bakhmut’ta bir Rus Su-25 uçağının düşürüldüğünü kaydetti. “Düşman, şehri kuşatmak ve ilerlemek için başarısız girişimlerde bulunmaya devam ediyor. Orada 93. Tugay unsurları, diğer unsurlar ile birlikte Rusların şiddetli baskısına direniyor. ” diye vurguladı.
Bakhmut cephesinden ayrıldıktan birkaç saat sonra Kiev Independent’e konuşan Ukraynalı General Valeriy, “Kayıplarımızın muhtemelen %90’ının topçulardan veya tanklardan ve havacılıktan kaynaklanması üzücü.” “Ve silahlı çatışmalardan kaynaklı kayıplarımız ise çok daha az.” şeklinde açıklama yaptı.
İngilizler, Rusya birliklerin özellikle Vuhledar bölgesindeki ağır kaybındaki faktörlerden birinin Ukrayna Silahlı Kuvvetleri tarafından RAAM uzaktan atılan tanksavar mayınlarının kullanılması olduğunu yazıyor. Bu mühimmat tanksavar mayınlarını 17 km mesafeye kadar topçu ile atıldığı belirtilmektedir. RAAM, düşman zırhlı araçları ve piyade savaş araçlarının muhtemel ilerleme istikametlerine anti-zırh mayınları saçan bir topçu mühimmatıdır. Tanımı gereği, 2008 Misket Bombası Sözleşmesi tarafından yasaklanan bir misket bombasıdır.
Ne Ukrayna, ne Rusya, ne de ABD, özellikle Donbas bölgesindeki son muharebelerde Rus tanklarını ve piyade savaş araçlarını harap eden RAAM top mermilerinin üreticisisi- tedarikçisi olmadığı, büyük ihtimalle bu anlaşmanın imzacısı olmayan bir ülke olduğu belirtiliyor. ABD askeri mühimmat stoklarına ilişkin haberlere ve açık kaynak bilgilerine göre, Amerikalılar tarafından Ukraynalılara teslim edilen mermi büyük olasılıkla M718 RAAMS mühimmatıdır. Mühimmat, her biri dokuz mayın içermektedir. ABD Savunma Bakanlığı, kesin bir açıklama yapmadı, ancak büyük olasılıkla Ukraynalılar kendilerini 48 saat içinde imha eden topla atılan bu serpme mayınları ABD’den aldı.
UKRAYNA GENEL KARŞI TAARRUZU
ABD ordusu, baharın sonlarında Ruslara karşı gerçekleştirilecek büyük bir karşı taarruz öncesinde, araç, silah ve gereçleri muharebe sahalarına sevk ediyor ve Ukraynalı askerleri hızlı bir şekilde eğitiyor.
15 Mart’ta, Ukrayna’nın savunmasına ilişkin çokuluslu temas grubuyla yapılan sanal bir toplantının (Ramstein formatı) ardından ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin , “Ukrayna zaman kaybetmemeli” dedi. Austin, “Yükümlülüklerimizi hızlı ve tam olarak yerine getirmeliyiz. Buna zırhlı araçlarımızı savaş alanına götürmek ve Ukrayna askerlerinin bu yeni sistemleri kullanmak için gereken eğitim, yedek parça ve bakımı bir an önce almalarını sağlamak da dahildir.” dedi.
Avrupa ülkelerinin vermeyi taahhüt ettiği Tanklar, Zırhlı araçlar ile silahların bazılarının Ukrayna’ya sevk edilmeye başlandığı ve Ukrayna askerlerinin eğitimlerinin çoğunun tamamlandığı açıklandı.
Bu gelişmelere göre,
-Ukrayna’da harekatın planlanması ve icrasında ABD’nin etkin olduğu,
-Ukrayna genel karşı taarruzun bütün hazırlıklar yapıldıktan sonra icra edileceği, -Muhtemel Genel Karşı Taarruz zamanının Nisan ayı sonu veya Mayıs ayı içinde olabileceği,
-Ukrayna’nın teslim alacağı batı yardımı araçlar ve silahlara yönelik yaklaşık 10-15 adet Manevra ve Ateş Destek Tugayları kurduğu,
-Karşı Taarruz istikameti ve hedefi olarak Donbas ile Zaporzihia ve Herson bölgesindeki Rus kuvvetlerini ikiye ayırabilecek Zaporizhia bölgesinden Azak Denizi kıyısındaki Berdyansk civarı bölgesi olabileceği,
-Uzun süredir Ukrayna ateş destek elemanlarının söz konusu taarruz istikametindeki Rus lojistik tesisleri ateş altına alması ve bu geri bölgede Ukrayna özel kuvvet unsurların çeşitli eylemlerde bulunması bu muhtemel taarruz istikametini kabulü emaresi olabileceğini değerlendiriyoruz.
ABD ve Ukrayna’nın Bakhmut’un savunmasındaki anlayışların farklı olduğu, ABD’ninşehri stratejik önemesahip görmediği, ancak ABD, Ukrayna’nın muharebe sahasındaki stratejisi ne olursa olsun, ABD’nin Ukrayna askerlerinin Bakhmut’ta muharebe etmelerine devam etmeleri için ihtiyaç duydukları silahlara sahip olmalarını istediğini ABD yetkililerince belirtilmektedir. Halen Bakhmut’ta çok güç durumdaki Ukrayna birliklerinin geri çekilmeyip savunmaya devam etme kararı, tamamen bu anlayıştan kaynaklanmaktadır.
ABD şimdi daha çok Ukrayna’nın Nisan- Mayıs aylarında başlamasını beklediği genel karşı taarruz ile işgal altındaki toprakları geri almak için büyük bir bahar taarruzuna Ukrayna’yı hazırladığı görülmektedir. Bu muhtemel harekatın emareleri olarak, zırhlı engel aşma köprüleri, tanklar, zırhlı araçlar ve mühimmat arzındaki artışı görmekteyiz. Planı ABD’nin yaptığı Ukrayna Genel Karşı Taarruzu yaklaşmaktadır. Bahar mevsimi ortasından itibaren Ukrayna Harekât Alanında savaşta büyük değişiklikler bekliyoruz.
ABD, Ukrayna genel karşı taarruzu için ortamı, Rus birlikleri ve Ukrayna birliklerini şekillendiriyor. Bu muhtemel harekatın başarılı olup olamayacağını şimdiden bir şey söylemek zorda olsa, yıpranan Rusya’nın bu harekât karşısında sıkıntı çekebileceğini, ancak Rusya mağlup olmaz ilkesiyle Putin’in ne yapabileceğini de bilemiyoruz.
(E) Tuğgeneral Levent Köse
Yazar Hakkında: 1960 yılında İstanbul’un Beykoz ilçesinde doğan Levent Köse’nin memleketi Giresun-Görele’dir. İlk ve ortaokulu bitirmeyi müteakip, 1977 yılında Kuleli Askerî Lisesi’nden, 1981 yılında Kara Harp Okulu’ndan mezun olmuş ve çeşitli birliklerde Takım ve Bölük Komutanlığı görevlerinde bulunmuştur. 1992 -1994 yılları arasında Kara Harp Akademisi öğrenimini tamamlayıp Kurmay Subay olarak çeşitli birliklerde ve karargahlarda Şube Müdürlüğü, Öğretim Elemanlığı, Tabur K.lığı, Alay K.lığı, Daire Başkanlığı ve Kurmay Başkanlığı görevlerinde bulunmuştur.
Görevi esnasında, yurt içinde Temel Paraşüt, Atlatıcı Öğretmen ve Yer Ekip Komutanlığı, Serbest Paraşüt, Komando İhtisas, PPBUS kursları ile Silahlı Kuvvetler Akademisi’nde, Milli Güvenlik Akademisi’nde öğrenim görmüş ve yurt dışında Barışı Koruma Harekat Planlaması, İnsani Yardım konusunda Torino-İtalya’da kurs görmüş, Bosna-Hersek’de kısa süreli kurs öğretmenliği, Azerbaycan Türkiye Askeri İşbirliği ve Koordinasyon Kurul Kur. Bşk. lığı görevinde bulunmuş ve 2010 yılında Tuğgeneralliğine terfi etmesi sonrası, Hakkâri Dağ ve Komd. Tug. K. ve Balıkesir Bakım Okulu ve Eğt. Mrk. K. olarak görev yapıp 2014 yılında emekli olmuştur. 2017-2021 yılları arasında Kara Harp Enstitüsü’nde öğretmenlik yapmıştır. 2016 yılında, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde yüksek lisans yapmıştır.
