Çin, uzay endüstrisinde ABD ve SpaceX ile arasındaki teknolojik farkı kapatmak için finansal regülasyonlarını stratejik bir hamleyle güncelledi. Şanghay Menkul Kıymetler Borsası, yeniden kullanılabilir roket teknolojisi geliştiren yerli firmaların halka arz (IPO) süreçlerini kolaylaştıracak yeni düzenlemeleri yürürlüğe koydu.
Finansal Eşiklerin Yerini “Teknolojik Başarı” Aldı
Şanghay Borsası bünyesindeki teknoloji odaklı STAR Piyasası için açıklanan yeni yönergeler, savunma ve uzay sanayii girişimlerinin sermayeye erişimini hızlandırmayı hedefliyor. Reuters’ın aktardığı bilgilere göre, bu yeni “hızlı yol” mekanizması, Çinli roket şirketlerini geleneksel halka arz süreçlerinde zorunlu olan kârlılık ve asgari gelir eşiklerinden muaf tutacak.
Yeni düzenleme kapsamında şirketler için temel kriterler şöyle belirlendi:
- Kârlılık Şartı Yok: Şirketlerin kâr etme zorunluluğu kaldırıldı; odak noktası finansal verilerden teknolojik kabiliyetlere kaydırıldı.
- Yörünge Başarısı: Halka arz için yeniden kullanılabilir roket teknolojisiyle en az bir başarılı yörünge fırlatması gerçekleştirmiş olma şartı getirildi.
- Stratejik Öncelik: Ulusal görevlerde yer alan veya büyük devlet projelerine entegre olan şirketlere öncelikli destek sunulacak.
SpaceX’in Hakimiyetine Karşı Yerli Girişimler: LandSpace Örneği
Pekin yönetimi, Elon Musk’ın SpaceX firmasının özellikle Falcon 9 ile yakaladığı düşük maliyetli fırlatma kapasitesini ulusal güvenlik riski olarak değerlendiriyor. Alçak Dünya Yörüngesi’nde (LEO) kendi devasa uydu takımyıldızlarını kurmayı planlayan Çin, fırlatma maliyetlerini düşürmek için “booster” (takviye motoru) geri kazanım teknolojisine yatırım yapıyor.
Sektörün öncü oyuncularından LandSpace, 3 Aralık 2025’te Zhuque-3 modeli ile gerçekleştirdiği fırlatmada uyduyu başarıyla yörüngeye yerleştirerek bu yeni borsa kurallarına uyum sağlayan ilk özel firma oldu. Her ne kadar ilk aşamanın dikey inişi tam başarıyla sonuçlanmasa da, yörünge başarısı şirketin finansal piyasalara girmesi için yeterli sayılacak.
Kaynak: C4Defence / Reuters
