Savaşın 1. yılını tamamladığımız bu günlerde Rus birlikleri, Donbası ve Zaporizhia’yı ele geçirme harekâtında, Luhansk, Bakhmut, Donetsk şehri batısında ve Zaporizhia bölgesinde taarruzlarına devam etmektedir. Ukrayna kuvvetleri, bütün bu bölgelerde savunmasına ve Avdiivka bölgesinde Kamyanska kasabası bölgesinde taktik seviyedeki karşı taarruzuna devam etmektedir. Savaşın bir yıllık süreci sonunda Rusya’nın Ukrayna harekâtını Donbas ile Zaporizhia bölgelerini ele geçirip harekatını durduracağını kıymetlendiriyoruz. 

Mevcut ilerleme hızıyla bu harekâtında Sonbahar 2023 de tamamlanacağını daha önce belirtmiştik ancak, Ukrayna’ya batıdan verilen Tankların Ukrayna Harekât Alanında kullanılmasıyla bu sürecin Rusya aleyhine işleyebileceğini de belirtebiliriz. 

Putin’in daha önce Şubat ayı sonuna kadar Bakhmut kasabasının ele geçirilmesi emrinin, bu harekat temposuyla birkaç hafta sonra gerçekleşebileceğini ifade etmek gerekir.
Bu kapsamda Bakhmut kasabasının kuzeyden ve güneyden kuşatılması bizlere bunu göstermektedir. 

****Ukrayna’daki harekatın yanı sıra Moldova Transdinyester bölgesinde de Rus kuvvetlerin eylemleri karşısında muhtemel bir çatışmadan söz edilmektedir. Adeta Ukrayna’dan sonra sıranın Moldova olduğu açıklanmaktadır. 

****İngiltere Savunma Bakanlığı yaptığı açıklamada, Rus zayiatın yaklaşık 200.000 kişiye ulaşmış olabileceği, mavi doktrin esaslarına göre bunların 1/3 in ölü olduğunu kabul ettiğimizde yaklaşık 65.000 Rus askerinin ölü olduğunu kabul edebiliriz. 

****The Times’da yer alan bilgiye göre, NATO istihbaratına göre Rusya, Ukrayna’ya karşı giriştiği savaşta ele geçirdiği her 100 metre için ortalama 200 kişi zayiat verdiğini belirtti. (İngiltere Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nün (IISS) yıllık Askeri Denge 2023 raporu). Harekatın böyle gelişmeye devam edeceğini öngördüğümüzde, Bakhmut bölgesinde Rusların Donbas batı idari sınırına olan 62 km lik alanı ele geçirinceye kadar 1 km için 2.000 zayiat x 62 km = 124.000, Donetsk bölgesinde 40 km 2.000 =80.000 zayiat vereceğini matematiksel olarak söyleyebiliriz. UK kaynaklı verilere göre ise savaş boyunca Rusların yaklaşık 147.000 zayiat verdikleri açıklanmaktadır. 

**** Harekatın gelişimi, tankların Ukrayna kuvvetlerinin emrine girmesiyle taktik seviyede kullanabileceği süre içindeki gelişmelere, bu süreç içindeki (Muhtemelen Bahar aylarına kadar olan süre) Rus harekatının gelişmesine bağlı olacağını söyleyebiliriz. Rusların bu süreçte kuzeyde Oskil nehrine ulaşması, Donets nehri güneyinde Siversk-Bakhmut hattını ele geçirmesi ve Donetsk bölgesinde Rus harekatın Avdiivka-Permovaiske- Marinka batısı hattına geçmesiyle savaşın artık Rus inisiyatifine geçeceğini ve Ukrayna’nın karşı taarruz imkanlarının zora gireceğini değerlendirebiliriz. Ancak Rusya lehine bu gelişmeler gerçekleşmediği takdirde baharda gerçekleşebilecek Ukrayna karşı taarruzu ile Ukrayna Harekât Alanındaki harekatın Ukrayna lehine gelişebileceğini de ifade etmek gerekir. Adeta iki taraf da zaman karşı yarışmaya girmişlerdir. Planladığını ilk olarak yapanın inisiyatif kazanacağı bir süreci göreceğiz. 

Donetsh nehri kuzeyi Svatove-Kreminna Muharebe Bölgesi 

Luhansk Oblastı Svatove ile Kreminna bölgelerindeki Ukrayna taarruzlarını durduran Rus kuvvetlerinin taarruzları devam etmektedir. Bu bölgede Rusların harekâtını Donets nehri kuzeyinde Oskil nehrine kadar, Donets nehri güneyinde ise Siversk bölgesi istikametinde geliştirip müteakiben batıya doğru Slovyansk istikametinde geliştirme gayreti içinde  olduğunu görmekteyiz. Rus birliklerinin doğudan Bilohorivka ve güneyden Mykolaivka bölgelerinden Siversk bölgesi istikametinde ilerlemeye çalıştığını da belirtmek gerekir. Ukrayna kuvvetlerinin artık Svatove-Kreminna hattını ele geçirme hedeflerinden uzaklaştığı ve savunmaya geçtiğini belirtebiliriz. 

Rus harekatının Donbas batı idari sınırına kadar ele geçireceği Kreminna bölgesinde 41 km, Bakhmut bölgesinde ise 62 km daha mesafe olduğunu gördüğümüzde Rus harekatının daha uzun süre devam edeceğini rahatlıkla ifade edebiliriz. Ukrayna kuvvetlerinin Svatove batısındaki, Kreminna güney batısındaki Rus taarruzlarını durdurduğu açıklanmaktadır. Rus kuvvetlerin bu bölgelerde takviye edilmediği takdirde harekatının hedeflerini ele geçirinceye kadar daha çok uzun süreye ihtiyaçları olduğunu belirtebiliriz. 

Donets nehri güneyi ile Bakhmut bölgesi
Ruslar çok üstün muharebe gücü tahsis ederek en kısa süre içinde Bakhmut kasabasını ele geçirme gayretlerine devam etmektedir. 

Rus kuvvetleri artık Bakhmut kasabası içinde Bakhmut nehri bölgesine kadar 1. Bölgede taarruzlarında başarı gösterdiği, eş zamanlı olarak da kasabayı kuzeyden ve güneyden kuşatmaya devam etmektedir. Halen bu kuşatma kuvvetleri arasındaki mesafe yaklaşık 10 km kadar kalmıştır. Ayrıca Rusların kasabaya kuzey ve güneyden de girme çabalarını görmekteyiz. 

Rusların buna yönelik olarak kasabadan Chasiv Yar’a giden demiryolunu ve kasabadan tek çıkış yolu olan Chavis Yar-Bakhmut yolunu ele geçirip kasabayı tamamen kuşatmayı hedeflediğini anlıyoruz.
Ukrayna kuvvetlerin, muharebe ederek kasaba içlerine çekildiklerini, Bakhmut’u savunmaya devam etmeye ve tek çıkış yolu kalan Bakhmut-Chavis Yar yol kontrolunu elde bulundurmaya devam ettiklerini belirtebiliriz. 

Ukrayna Savunma Bakanlığı Bakhmut kasabasını mutlaka savunacağını sık sık dile getirse de artık savunma imkanlarının zorlaştığını onlarında anladığını sanıyoruz. Günlük 100-300 m lik ilerleme hızıyla yaklaşık 10-15 gün içinde Bakhmut’un düşebileceğini askerî açıdan ifade edebiliriz. Ancak kasaba Rus kontroluna geçse dahi Donbas’ın tamamen ele geçirilmesi için Bakhmut’tan sonra yaklaşık 62 km lik bir bölgeni olması Rus harekatının tamamlanmasına kadar daha çok fazla zamana ihtiyaç olduğunu belirtebiliriz. 

Harekatın tamamlanma süresini sürekli öteleyen Rusya’nın bunu da daha birkaç sefer öteleyeceğini belirtmemiz lazım. Batıdan Ukrayna’ya gelecek Tankların gelmesiyle baharda Ukrayna’nın bir karşı taarruz harekâtı yapıp yapamayacağını şimdilik söylemek çok zor. Ancak bu muhtemel harekât gerçekleştiği takdirde bu savaşı süresini belki öngöremeyeceğimiz kadar uzatabileceğini söyleyebiliriz. 

Donetsk şehri batısı bölgesi
Rus taarruzlarının bu bölgede uzun bir süredir durağanlaşması ile adeta Marinka- Avdiivka hattında yerinde saydığını ifade etmekle beraber Rusların taktik değişiklik yaparak güneyde Vuhledar bölgesinde yeni bir istikamette harekata başlamaları Donetsk bölgesindeki harekâtı geliştirmeye yardımcı olacağını söyleyebiliriz. Rusların Donetsk bölgesinde toplam 9 ayrı istikamette taarruzlarına geliştirme çabası içinde olduğu açıklanmaktadır.

Ukrayna Genelkurmayının raporlarına göre, Ukrayna kuvvetlerinin Rus ilerlemelerini kontrol altına aldığını ifade etmektedir. Ayrıca Ukrayna kuvvetlerinin Avdiivka kuzeyinde Vesele bölgesinde yaptığı karşı taarruzunda başarılı olduğu açıklandı. Donbas batı idari sınırına kadar olan mesafe düşünüldüğünde bu taarruz temposuyla Rusların bu hatta ulaşmaları için daha uzun bir süreye ihtiyaçları olduğunu söyleyebiliriz. 

Diğer bölgelerde örneğin Zaporizhia ile Kherson bölgelerinde Rusların bu bölgeleri Ukrayna kuvvetlerine karşı savunma çabası içinde olduğunu, kuvvet tasarrufu yaptıklarını belirtebiliriz. 

(E) Tuğgeneral Levent Köse 

Yazar Hakkında: 1960 yılında İstanbul’un Beykoz ilçesinde doğan Levent Köse’nin memleketi Giresun-Görele’dir. İlk ve ortaokulu bitirmeyi müteakip, 1977 yılında Kuleli Askerî Lisesi’nden, 1981 yılında Kara Harp Okulu’ndan mezun olmuş ve çeşitli birliklerde Takım ve Bölük Komutanlığı görevlerinde bulunmuştur. 1992 -1994 yılları arasında Kara Harp Akademisi öğrenimini tamamlayıp Kurmay Subay olarak çeşitli birliklerde ve karargahlarda Şube Müdürlüğü, Öğretim Elemanlığı, Tabur K.lığı, Alay K.lığı, Daire Başkanlığı ve Kurmay Başkanlığı görevlerinde bulunmuştur. 

Görevi esnasında, yurt içinde Temel Paraşüt, Atlatıcı Öğretmen ve Yer Ekip Komutanlığı, Serbest Paraşüt, Komando İhtisas, PPBUS kursları ile Silahlı Kuvvetler Akademisi’nde, Milli Güvenlik Akademisi’nde öğrenim görmüş ve yurt dışında Barışı Koruma Harekat Planlaması, İnsani Yardım konusunda Torino-İtalya’da kurs görmüş, Bosna-Hersek’de kısa süreli kurs öğretmenliği, Azerbaycan Türkiye Askeri İşbirliği ve Koordinasyon Kurul Kur. Bşk. lığı görevinde bulunmuş ve 2010 yılında Tuğgeneralliğine terfi etmesi sonrası, Hakkâri Dağ ve Komd. Tug. K. ve Balıkesir Bakım Okulu ve Eğt. Mrk. K. olarak görev yapıp 2014 yılında emekli olmuştur. 2017-2021 yılları arasında Kara Harp Enstitüsü’nde öğretmenlik yapmıştır. 2016 yılında, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde yüksek lisans yapmıştır.