Amerikan ordusunda görevli Yarbay Amos C. Fox tarafından hazırlanan ‘’Ukrayna ve Vekalet Savaşı: Askeri Düşüncede Ontolojik Eksikliklerin İyileştirilmesi’’ başlıklı rapor, vekalet savaşı kavramı üzerine yeni bir bakış açısı sunmayı hedefleyen bir çalışma olarak öne çıkıyor.

2022 yılının ağustos ayında Assosiation Of The United States Army (Birleşik Devletler Ordusu Cemiyeti) tarafından yayınlanan “Ukarine and Proxy War: Improving Ontological Shortcomings in Military Thinking” (Ukrayna ve Vekalet Savaşı: Askeri Düşüncede Ontolojik Eksikliklerin İyileştirilmesi) başlıklı rapor vekalet savaşı kavramının bugün bilinen anlamı dışında yeni bir türü olabileceğini öngörüyor.

Raporda bilindiği anlamda vekil bir gücü silah, mühimmat, teçhizat, eğitim ve finansal yönden destekleyerek üçüncü ülkelerle mücadele etme esasına dayanan klasik vekalet savaşları fikrinin yürürlükte olduğu belirtilirken bununla birlikte Teknoloji yayılımı adı verilen yeni modelde ise asil devletin vekil devlete finans, teçhizat, silah, eğitim ve diğer gerekli ekipmanları sağlaması yerine vekil aracılığı ile savaşılması fikrini ortaya koyuyor.

Bu modelin genellikle asil devletin vekil devlet aracılığı ile saldırgan bir hasıma karşı verdiği pragmatik bir yanıt olduğu söylenirken asil devletin üçüncü tarafa karşı eylemlerinde başarısız görünmeyeceği iddia ediliyor. Bu modelin temelinde ise asil devletin vekil tarafa operasyonel ve stratejik danışmanlık desteğinin yanı sıra teknik danışmanlık da vermesinin esas olduğu, bu teknik danışmanlığın ise daha çok silah sistemlerinin kullanılmasına yönelik olarak verilebileceği gibi istihbarat desteği olarak da sağlanabileceği belirtiliyor.

Raporun sonuç kısmında vekalet savaşı kavramının iyi anlaşılmasının üçüncü taraflara yönelik olarak asil devletlerin ne tarz bir vekalet savaşı başlatacağının belirlenmesinde oldukça önemli olduğunu belirten yazar eğer üçüncü taraf kısa vadeli bir savaş öngörüyor ise klasik tarzda vekalet savaşı yürütmenin daha makul olduğunu fakat üçüncü tarafın uzun süreli ve istilaya dayalı bir savaş yürütmesi halinde ise teknoloji yayılımlı modeli kullanmanın daha avantajlı olduğunu belirtiyor. Ayrıca vekil belirleme yönteminin bir seçim süreci ile değil mevcut aktörleri değerlendirmek ve onun partizan vb. gruplarından bir vekil yaratma kapasitesini değerlendirerek bunu düşman ile mücadele amacı ile sahaya sürmek için ortak bir güce dönüştürmek gerektiğini de ifade ediyor.

Raporun yayınlandığı tarihten bugüne kadarki süreç içerisinde Ukrayna ordusuna bağlı özel kuvvet unsurları başta olmak üzere çeşitli paramiliter grupların Rusya topraklarına yönelik gerçekleştirdiği sabotaj, baskın, pusu vb. faaliyetlerden Yarbay Fox’un raporunun uygulanmaya başlandığını söylemek mümkündür.