Asya’daki 51 devlet tarihin hiçbir döneminde Avrupa’da olduğu gibi bir birlik arayışında olmamış, ortak bir kültür yaratamamıştır. Asya’nın geçmişinde dünya düzeni, rakip devletler arasında bir dengeyi değil bir ‘hiyerarşi’yi yansıtırdı. Çin, fetih değil, çevre ülkeleri dönüştürme (Ozmoz) yoluyla genişlemiştir. Japonya hariç Uzak Doğu halkları Çin haraç sistemi ve protokolünü kabul etmiş, pazarlarına erişebilmek için, ticaretlerini “haraç” olarak etiketlendirmişlerdi. Uluslararası düzeni babanın Çin olduğu bir aile hiyerarşi olarak gören Konfüçyüsçü kavrama saygı göstermişlerdi. Avrupa’nın tersine, Asya’da hemen her devlet kendi dinamizmi ile hareket eder. “Yükselişte” olduğuna inanır ama hak ettiği rolü dünyanın henüz teyit etmediği kanaatini taşır.

Makalenin devamı için tıklayınız.