Rus birliklerin Ukrayna Harekât Alanındaki harekatının,
-Luhansk’ı ele geçirme maksatlı başlattığı Donets nehri kuzeyinde Rus taarruz harekatının sadece Kreminna güney batısında devam ettiği diğer bölgelerde durduğu, ancak bu Kreminna güney batısındaki Dibrove ile Donets nehri istikametlerinde düşük tempoda devam ettiği,
-Donbası ele geçirme maksatlı olarak, Donets nehri güneyinde Bakmut-Slovyansk yolu ile Donets nehri arasındaki taarruzlarda bir gelişme olmadığı,
-Bakhmut kasabasını ele geçirmeye yönelik Bakhmut kasabası kuzeyi ile güneyinde kuşatma manevrasına devam ettiği ve geri çekilme yollarına el attığı, kasaba içinde Rus taarruzlarının başarı göstermeye devam ettiği, Rus kuvvetlerinin demiryolu hattının batısına doğru ilerlemeye başladığından artık Ukrayna savunmasının büyük sıkıntılar içine gireceğini,
-Yine Donbas bölgesini ele geçirmek maksadıyla bölgenin güneyinde Donetsk şehri batısındaki bölgede özellikle Avdiivka, Pervomaiski ile Marinka kasabaları bölgesinde taarruzlarına devam etmekte olduğu ancak taarruz hızlarının düştüğünü söyleyebiliriz. Rus birlikleri, çabalarını Lyman, Bakhmut, Avdiivka, Marinka ve Shakhtarsk gibi beş yönde taarruz harekâtı üzerinde yürütmeye odaklıyor. Ukraynalı yetkililer savunan kuvvetlerinin son 24 saat içinde 40’tan fazla Rus taarruzunu durdurduğunu açıkladılar.
Putin’in Rus ordusuna hedef olarak emrettiği Bakhmut kasabasını Şubat ayı sonuna kadar, bütün Donbas’ın tamamının Mart ayı sonuna kadar ele geçirilme emri yerine getirilemedi. Bakhmut’ta hedefi ele geçirmeye çok yakınlar ancak çok fazla zayiat verilmesine neden olarak yüksek maliyetli olduğunu söyleyebiliriz.
Donbas’ın ele geçirilmesi yönünde bütün kasabaların ele geçirilmesi için yaklaşık 9 aydır Bakhmut kasabasına taarruz eden Rusların, aşırı zayiat vermelerine rağmen kendi kamuoyunu tatmin için hiç olmazsa Bakhmut kasabasının ele geçirilmesi Ruslar için çok önemli. Son günlerde Bakhmut’a ilave kuvvetlerde gönderildiği bilgisi paylaşılmaktadır. Bakhmut kasabası batı çıkış yollarını el atmaya çalışan Rusların bu hedeflerine her an ulaşabileceklerini görmekteyiz. Rus harekatının Bakhmut kasabasında başarılı olması ve UK için emniyetli savunma imkanlarının artık ortadan kalması nedeniyle UK unsurlarının daha batıya çekilip Chasvi Yar bölgesinde savunmasına devam etmesi gerektiğini düşünüyoruz.
Bakhmut’ta başlangıçta daha büyük birlikler halinde taarruz edip verilen aşırı zayiatlar sonrası Rusların küçük gruplar halinde harekât icra ettiği ve hafif silahlı çatışmalara girmeye çalıştığı ancak öncesinde çok yoğun, yıkıcı etkili Topçu atışları icra ettiği bölgedeki UK Tugay Komutanı Albay Dmitry Zavorotnyuk tarafından açıklandı. Zavorotnyuk, “Bakhmut’ta, daha önce gördüğümüzden biraz farklı nitelikte bir savaşla karşı karşıya kaldık.” dedi.
“Ruslar, topçu koruması altında, Ukrayna Savunma Kuvvetleri’nin muharebe oluşumlarına girmeye çalışan ve yakın mesafeden silahlı çatışmalara giren beş ila altı kişilik küçük gruplar halinde saldırıyor” dedi.
Ayrıca Rusya Hava İndirme Birliklerinin hem kuzey hem güneyden şehri ablukaya almayı başardığını, bu nedenle Ukrayna kuvvetlerinin içeri girip çıkamadığını söyledi.
Artık kasabadaki UK birlikleri için ya düşman baskısı altında geri çekilme yada teslim olma veya imha oluncaya kadar savunmaya devam etmek seçenekleri kaldı. Bütün bu askeri gerçekliğine rağmen Rusya’nın “ağır kayıplar” yaşadığını iddia eden Ukrayna Savunma Bakan Yardımcısı Hanna Maliar, “(Bakhmut savunmasıyla ilgili) kararların askeri çıkarlara göre alındığını”, savaşın merkez üssü Bakhmut için şiddetli çatışmaların hala devam ettiğini ve “durumun gergin ancak kontrol altında” olduğunu söylemesini anlamak biraz zor.
Donetsk şehri batısındaki bölgede Rusların Avdiivka ve Marinka’da yoğunlaştığını ancak Bakhmut kasabası bölgesindeki başarıyı gösteremediği bildirilmektedir.
****Ukrayna genel karşı taarruz için hazırlıklarına devam ederken bu harekât için yeni Tugaylar teşkil etti, kurulu Tugayları yeniden teşkilatlandırdı ve bunların eğitimlerini tamamlayarak batı yardımı silah-araç-teçhizat ile donattı.
Muhtemel genel Karşı Taarruz için, 3 adet Zırhlı Tugay, 17 adet Mekanize Piyade Tugayı, 3 adet Özel Tugay, 2 adet Topçu Tugayı, 1 adet Dağ Tugayı, 1 Bölgesel Savunma Tugayı, 2 adet Deniz Piyade Tugayı ile Sınır Muhafız Birliklerinden oluşan toplam 2 Topçu Tugayı ile 27 adet Manevra Tugayından fazla kuvvetten oluşan bir taarruz gücü oluşturdu. Militaryland.net.
Bu toplam kuvvet ile Operatif seviyede bir genel karşı taarruz harekâtı yapılabileceğini belirtelim. Batının vermeyi kabul ettiği Tankların, bazı Hava Savunma Sistemleri Patriot-, Topçu, ZMA-ZPT-TTZA çoğu Ukrayna’ya geldi. Müttefikler son birkaç ayda Ukrayna’ya 230’dan fazla tank ve 1550 Zırhlı Araç teslim etti. Almanya, Polonya hükümetleri Ukrayna için Polonya’da Leopard 2 tankları için bakım merkezi açmayı kabul etti.
Ukrayna özellikle Hava Savunma açısından yeterliliği sağlama gayretleri üzerine odaklanıyor. Yeterli sayıda olmamasına rağmen, aslında Ukrayna zaten modern Batı Hava Savunma Sistemleri olarak NASAMS, IRIS-T, Patriot, SAMP / T, Crotale, Gepard ve diğer sistemlere sahip. Ancak yapılacak bir taarruz için gerekli sayıda olmadığından kanaatimizce bu konudaki eksikliklerin tamamlanması ile taarruz harekâtına başlayacaktır. Bu zamanıda başlangıçta Nisan ayı sonu veya Mayıs ayı başlarında diye açıklamıştık ancak son gelişmelere nedeniyle Mayıs ayı sonundan itibaren olabileceği şeklinde revize edelim.
****Ukrayna İstihbarat Müdürlüğü temsilcisi Andrei Yusov, Rusların füze taarruzları saldırısı taktiklerini değiştirdiklerini bununda nedenini Ukrayna’nın karşı taarruzuna karşı tedbir amaçlı beklediklerini açıkladı. Artık ellerinde eskisi gibi taarruz icra edecek sayıda füze kalmadığını açıkladı.
Rusya, Eylül ayından itibaren yaklaşık 10-15 günde bir 80-100 füze ile Ukrayna Harekât Alanında yaptığı taarruzlarının geçen en sonuncusunu 22 Mart 2023 tarihinde icra etti. Ardan bir ay geçmesine rağmen Rusların böyle büyük çaplı bir füze taarruzu düzenlememesi ve sadece SİHA-DRONLARI kullanması da Ukraynalı yetkilinin fikrini doğrular niteliktedir. Rus kuvvetlerinin İran yapımı Shahed “kamikaze” insansız hava araçları ile taarruz ettiğini görmekteyiz.
Anladığımız kadarıyla Rusya, Ukrayna karşı taarruzunu beklemekte ve tedbir almaktadır. Bu nedenle Ukrayna yeterli Hava Savunma Sistemine sahip olmadan bu harekata başlamayı düşünmemektedir.
****Rusya zorunlu askerlik kapsamında bir yıl içinde askere aldığı yükümlü sayısını 134.000’den 147.000 askere çıkarma kararı aldı. Seferberlik ilan etmeden asker eksikliğini giderme çalışmasının önünde, eğitim birliği, eğitici personel ve lojistik gibi sorunlar yer almaktadır.
Rusya’da Ukrayna’daki harekatının daha uzun süre devam edeceğini sanki değerlendirmiş gibi.
****Kayıp Kişiler Komiseri Oleh Kotenko 18 Nisan’da yaptığı açıklamada, 7 binden fazla Ukraynalı askerin şu anda kayıp sayıldığını söyledi. Bu kişilerden hiçbir haber alınamadığı da açıklandı.
**** CNN de yayımlanan bir raporda Batılı yetkililer Rusya’nın Ukrayna’daki zırhlı araçların kaybını telafi etmek için II. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra üretilen tankları depodan kullanılmak üzere çıkarıldığı belirttiler.
Yapılan açıklamada harekatın başında Tanklar olarak önce T-80 ve T-90 Tanklarının görüldüğü, sonra T-72’ye geçildiği ve yeniden teşkilatlanma çalışmalarından sonra muharebe sahasında T-55’lerin görüldüğü belirtildi. Benzer durum Toplar içinde gerçekleşti.
Yine bu kapsamda 20 Mart 2023 tarihinde ilk imal tarihi 1962 yılı olan T-62 tankı Ukrayna’daki Harekât Alanında görüldü.
Rus Tank Fabrikası olan UralVagonZavod, ayda yaklaşık 20 tank üretim kapasiteli olduğu ancak Rusya’nın, Ukrayna’da her ay her türden ortalama 150 tank zayiat verdiği de batılı yetkililerce açıklandı. Ukraynalı yetkililerin açıkladığı savaşın başından itibaren Rusya’nın toplam 3669 Tank kaybını doğru kabul ettiğimizde Rusların bunların yerine kısa sürede üretip koyma kapasitesinin yetersiz olduğu ve neden eski nesil Tankları muharebe sahasında kullandığını da anlıyoruz. Özetle savaş uzadıkça ve Rusya benzer zayiatları verdikçe nasıl risk altına girdiğini görmekteyiz.
Raporda,
-Rusya’nın hala Ukrayna’ya göre sayısal avantajlarının olduğu, çünkü ihtiyatlarında ve muharebe alanında kullanmadığı büyük stokları olduğu,
-“Rusya’nın askeri yetenekleri, insan, hava, kara ve deniz gücü dahil olmak üzere çoğu göstergede hala Ukrayna’nınkinden çok daha fazla” olduğu,
-“Rusya’nın mevcut askeri stoklarının kesin bir sayısı kamuoyuna açıklanmasa da, Şubat 2023 itibariyle Kremlin’in emrindeki toplam uçak sayısının Kiev’inkinden 13-15 kat daha fazla olduğu, yaklaşık 7-8 katı daha fazla tankı ve 4 kat daha fazla zırhlı savaş aracı olduğu ve donanma filosu Ukrayna’nınkinden 12-16 kat daha büyük” olduğu belirtildi.
Rapora göre, sayısal avantajlar Rusya’nın önümüzdeki yıl boyunca bir yıpratma savaşı yürütmesini sağlayacak ve Ukrayna’nın daha az kayıpla bile donanımı bitene kadar savaş alanında üstünlük sağlayacak imkanlar içinde olduğu açıklandı.
Bu nedenle Rusların sayısal avantajlarını dengelemek için, Batılı ülkelerin Ukrayna’ya akan teknolojik olarak üstün silahları vermeye devam etmesi gerektiği özellikle belirtildi. Örneğin, eski tankların karşısında yeterli savunma imkânı olmayan Javelin güdümlü Tanksavar füzeleri örnek gösterilmektedir.
Bu nedenle batılı ülkeler Ukrayna’ya üstün teknolojilere sahip savunma sistemlerini verdiği sürece muharebe sahasında bir dengelenmeyi görebileceğiz. Yine ikinci yılındaki bu savaşın dönüm noktası bizce, Rus ordusu, Batı’nın silah sevkiyatından daha uzun süre Ukrayna Harekât Alanında Ukrayna kuvvetlerine karşı başarılı olacağına inandığı sürece, harekâtı sürdürecek ve her türlü imkanları ile desteklemeye devam edecektir. Yüksek teknoloji ve gelişmiş kitle imha silahları ile mühimmat nedeniyle aşırı zayiatları görmeye devam edeceğiz.
****Ukrayna’yı ziyaret eden NATO Genel Sekreteri Stoltenberg: “Ukrayna’nın hak ettiği yer NATO’dur” açıklamasına Zelensky’de bizim hak etiğimizde NATO’dur şeklinde cevap verdi. Jens Stoltenberg,Rusya’nın 14 ay önceki işgalinden bu yana ülkeye yaptığı ilk ziyarette Ukrayna’nın geleceğinin NATO’da olduğunu söyledi. Ayrıca Stoltenberg’in, Ukrayna’nın artık daha fazla bölgeyi özgürleştirmeye hazır olduğundan emin olduğu açıklamasını da karşı taarruz tarihinin yakın olduğu olarak not edelim.
Stoltenberg ilave olarak, “Açık konuşayım: Ukrayna’nın hak ettiği yer Avrupa-Atlantik ailesidir.Ukrayna’nın hak ettiği yer NATO’dur, “Zamanla desteğimiz bunu mümkün kılmanıza yardımcı olacak” dedi. Şimdiye kadar NATO müttefiklerinin on binlerce Ukrayna askerini eğittiğini ve yalnızca 65 milyar avro (71,31 milyar dolar) askeri yardım sağladığını söyleyerek Ukrayna’ya askeri desteğin devam edeceğine söz verdi.
Stoltenberg, Zelenskiy’i Temmuz ayında Vilnius’ta yapılacak NATO zirvesine davet etmeden önce, “NATO bugün, yarın ve ne kadar sürerse sürsün yanınızdadır” demişti. Zelenskiy: NATO, Ukrayna’yı Temmuz konferansında ittifaka kabul etmeli şeklinde açıklama yaparak, Temmuz ayında Vilnius’ta yapılacak bir NATO zirvesinin “tarihi” olabileceğini ve kendisinin de davet edildiğini söyledi.
Ukrayna’nın NATO üyelik süreci geliştikçe ve savaş uzadıkça, Ukrayna Harekât Alanında çok farklı gelişmeler görebileceğiz.
(E) Tuğgeneral Levent Köse
Yazar Hakkında: 1960 yılında İstanbul’un Beykoz ilçesinde doğan Levent Köse’nin memleketi Giresun-Görele’dir. İlk ve ortaokulu bitirmeyi müteakip, 1977 yılında Kuleli Askerî Lisesi’nden, 1981 yılında Kara Harp Okulu’ndan mezun olmuş ve çeşitli birliklerde Takım ve Bölük Komutanlığı görevlerinde bulunmuştur. 1992 -1994 yılları arasında Kara Harp Akademisi öğrenimini tamamlayıp Kurmay Subay olarak çeşitli birliklerde ve karargahlarda Şube Müdürlüğü, Öğretim Elemanlığı, Tabur K.lığı, Alay K.lığı, Daire Başkanlığı ve Kurmay Başkanlığı görevlerinde bulunmuştur.
Görevi esnasında, yurt içinde Temel Paraşüt, Atlatıcı Öğretmen ve Yer Ekip Komutanlığı, Serbest Paraşüt, Komando İhtisas, PPBUS kursları ile Silahlı Kuvvetler Akademisi’nde, Milli Güvenlik Akademisi’nde öğrenim görmüş ve yurt dışında Barışı Koruma Harekat Planlaması, İnsani Yardım konusunda Torino-İtalya’da kurs görmüş, Bosna-Hersek’de kısa süreli kurs öğretmenliği, Azerbaycan Türkiye Askeri İşbirliği ve Koordinasyon Kurul Kur. Bşk. lığı görevinde bulunmuş ve 2010 yılında Tuğgeneralliğine terfi etmesi sonrası, Hakkâri Dağ ve Komd. Tug. K. ve Balıkesir Bakım Okulu ve Eğt. Mrk. K. olarak görev yapıp 2014 yılında emekli olmuştur. 2017-2021 yılları arasında Kara Harp Enstitüsü’nde öğretmenlik yapmıştır. 2016 yılında, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde yüksek lisans yapmıştır.
