7 Ekim 2023 tarihinde başlayan İsrail-Hamas savaşının 308. günündeyiz. Tarih 9.08.2024. Tam 10 ay oldu. Halen 115 İsrailli Hamas’ın elinde rehine. Bunlardan bir kısmının muhtemelen 41 civarında İsraillinin öldüğü de ifade ediliyor. (https://w.ynet.co.il/news/absent?externalurl=true)

7 Ekim 2023’den bugüne kadar Gazze’deki savaşta Filistinli 39.667 ölü ve 91.645 yaralı olduğu açıklanıyor. (https://www.al-ayyam.ps/ar/Article/403968/40)

İsrail Başbakanının 8 Ağustos günü yaptığı açıklamada toplam 15.000 Hamas elemanının öldürüldüğünü söylediği anda Hamas unsurlarını bir inceleyelim dedik.

Savaşın başında Hamas’ın bütün Gazze’de Kuzey, Gazze, Merkez, Han Yunus ve Refah Tugay Komutanlıklarına bağlı toplam 24 taburdan oluşmaktaydı. Sayılarının da 20.000 civarında olduğu değerlendirilmektedir.

Dün yayımladığımız makalede de;

-Sinwar’ın rehineler ile beraber Han Yunus bölgesinde olduğu, İsrail’in rehinelerin zarar görmemesi için o bölgede IDF’in etkili harekât yapmadığı,

-Hamasın toplam 24 taburundan İsrail kaynaklarına göre sadece Han Yunus, Nusret Kampı ile Deir Balah’daki toplam 3 Tabur kaldığı belirttik.

İsrailli kaynaklar bu konuda daha kesin dille konuşup artık Hamas’ın muharebe gücünü kaybettiğini, eskisi gibi etkili olamayacağını ifade etmektedirler.

Savaş boyunca IDF birliklerini önce kuzey Gazze’de sonra Merkez ve Güney Gazze’de kontrol altına alıp daha sonra boşalttığı bölgelere Hamas elemanlarının geri döndüğü, ancak eleman sayısın daha az olmasına rağmen eylem yapmakta oldukları ifade ediliyor. Bu bölgelere IDF İn tekrar girmeye çalıştığını da gördük.

Hamas teşkilatı bozulsa, eleman sayısı azalsa da daha da önemlisi ciddi lojistik sorunları ile karşılaşmaktadır. Silah ve mühimmat ciddi sorun olmaya başlamıştır.

https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-july-17-2024 yayımlanan harekât özetinde belirtildiği gibi Hamas, Ekim 2023’ten bu yana Gazze Şeridi’nde çok sayıda üst düzey Hamas komutanının kaybına rağmen yeniden yapılanma için gerekli kurumsal bilgiye ve yetenekli komutanlara sahip olduğu açıklanıyor. En son komutanlardan Deif’de öldürülmüştü. Belki de Gazze içinde en etkili Sinwar’ın kaldığını belirtmek lazım.

Bu rapora göre, IDF, Gazze Şeridi’nde beş Hamas Tugayı komutanından üçünü öldürdüğü, ancak Gazze Şehir ve Refah Tugayı komutanlarının Gazze’de aktif olarak görev yaptıklarının istihbar edindiği belirtildi.

IDF, bu bölgelerde de operasyonlar yapmaktadır.

İsrail’in bu savaşta öldürdüğü tecrübeli Hamas komutanlarının çoğu, İsrail ile savaşma konusunda onlarca yıllık deneyime sahip ve bu kayıpların karşılanması belki Hamas için zor olacaktır.

Belki Hamas böyle bir durum için hazırlıklı olup ölenlerin yerine hemen takviye yapmışta olabilir. İsrail kaynakları öldürülen Hamas komutanlarının yerini neredeyse kesinlikle yardımcıları ve astlarının aldığını belirtiyor. Yerine geçenlerinde bu ortamda eğitim sorunu olduğu da özellikle belirtiliyor.

Sınırlı sayıda personel zayiatı karşılansa da silah, teçhizat ve mühimmat kayıpların karşılanması şimdilik imkânsız gibi.

Hamas, savaşın başlangıcından bu yana Gazze Şeridi’nde öldürüldüğü bildirilen 14.000 Filistinli (İsrail kaynakları 15.000, son iki haftada sadece 2.000 Hamas elemanı) savaşçının yerini alacak yeni savaşçılar topluyor. Ancak IDF, bu yeni savaşçıların “yetersiz eğitime sahip olduğunu” olduğunu bildirdi. Savaş uzadıkça Hamas hem eleman hem de lojistikte ciddi sorunlar ile karşılaşacak. https://www.jpost.com/israel-hamas-war/article-810651

Halen IDF, bölgenin derinliklerindeki üç ana cephede Hamas’a baskıyı artırıyor: Refah, Merkez Gazze ve Gazze Şeridi’nin kuzeyi. IDF, Gazze Tümeni aracılığıyla operasyonel alanın kapsamlı yönetimini ve stratejik kontrolünü de derinleştiriyor.

Amaç, Gazze Şeridi’nin tamamında, İsrail ile sınır çitinden bir kilometre derinlikte, Gazzeliler için yasak olacak altyapı ve binaların olmadığı açık bir alan yaratmaktır. IDF, şu ana kadar bir dizi başarıya dikkat çekiyor. Yani Gazzeliler sınıra 2 km’den daha fazla yaklaşamayacaklar.

https://www.understandingwar.org/backgrounder/israel%E2%80%93hamas-war-iran-updates de yayımlanan bir değerlendirmede Hamas için çok farklı bir durum ortaya kondu.

Buna göre toplam 24 Hamas Taburundan 3 adedinin tamamen imha olduğu, 8 Taburun muharebe gücünü muhafaza ettiği, 13 Taburun ise muharebe gücünü zayıfladığı ancak baskın türü fırsat hedeflerine sınırlı eylemler yapabildikleri açıklandı.

IDF kaynakları sadece 3 Hamas Taburu kaldı dese de bu Study of war analizinde ise imha olan Tabur sayısı 3, muharebe gücü azalan Tabur sayısını ise 13 olarak veriyorlar. IDF kaynakları bunları imha edilmiş olarak kabul ediyor.

Bu analize göre halen NMG’nü muhafaza eden Hamas, taburların yerlerine baktığımızda buralarda IDF’in operasyon yaptığını ve bu değerlendirmede belirtildiği gibi Hamas Taburların muharebe gücünü korumaya devam ettiğin şeklinde anlayabiliriz.

Diğer 13 Hamas taburunun 7 Ekim’den bu yana IDF ile girdiği çatışmalarda ciddi kayıplar verdiği ancak hala düşük yoğunlukta gerilla türü çıkan IDF fırsat hedeflerine karşı eylem yapma gücünü muhafaza ettiği belirtiliyor.

Analize göre Gazze merkezinde yer alan Hamas taburları en az zayiat veren nispeten NMG’lerini muhafaza ettikleri açıklanıyor. IDF kuzey Gazze’deki harekâtı sonrası güneye geçti ve harekâtına devam ediyor. Merkez Gazze’de Netzarim koridorunu inşa etti ve kuzeye geçişleri kontrol altına alıyor. Ayrıca İsrailli rehinelerin çoğunlukla bu bölgede olduğu, IDF in o nedenle merkez Gazze’ye çok etkili operasyonlar yapmadığı da açıklanıyor.

IDF artık bu bölgedeki 16 Hamas taburundan kalanlara odaklanmaktadır.

Merkez ve Kuzey Gazze’de yer alan 16 Hamas taburları en az 6 ayda bir kez kısmi olarak da olsa yeniden tertiplenme ve teşkilatlanma yaparak NMG’nü artırmaktadır.

IDF değerlendirmesi ile ISW değerlendirmesi arasında ciddi farklar mevcut. Bunun doğruluğunu önümüzdeki günlerde özellikle merkez ve Kuzey Gazze operasyonlarında göreceğiz. Ayrıca Hizbullah ile İran’ın beraberce İsrail’e karşı yapacağı saldırı esnasında bu Hamas taburlarının güçlerini de göreceğiz.

IDF savaş boyunca Gazze üzerinde başarılı operasyonlarda gerçekleştirdi. ISW analizine göre;

Refah operasyonu, Philedelphia koridorunun kontrol altına alınması, Hamas altyapısını, komuta kontrol tesislerinin ele geçirilmesi, Hamas silah teçhizatının özellikle tanksavar füzeleri ile roketatarların sayısının 652’den 134’e düşmesi, IDF in başarı olarak nitelediği operasyonlardır. Ayrıca Gazze boyunca çok sayıda tünelleri ortaya çıkarıp tahrip ettiğini de vurgulayalım.

Ayrıca Hamas’ın elindeki el yapımı patlayıcı sayısının 662’den 133’e düştüğü açıklandı, bu da uzun vadeli veya stratejik çatışmaları azalttı ancak yakınlardaki IDF askerlerine bir süre daha sabotaj yapma olanağı sağladı.

Söz konusu analizde, daha geniş bir perspektiften bakıldığında ise İsrail Savunma Kuvvetleri, Hamas’ın elindeki roket sayısının 1.000-1.500 arasında olduğu, savaş öncesinde ise Hamas’ın yaklaşık 15.000 roketi olduğu belirtiliyor.

IDF-İsrail Savunma Kuvvetleri, Hamas’ın Tel Aviv’i vurabilecek az miktarda uzun menzilli rokete sahip olmasından endişe duyuyor ve Hamas 1 Temmuz’da Han Yunus bölgesinden İsrail’in Gazze sınırındaki bölgelere ve yerleşim yerlerine 20 roket atarak karmaşık bir operasyon gerçekleştirebileceğini gösterdi.

ISW’nin 8 Ağustos 2024 tarihli raporunda, Hamas Han Yunus Tugayı, oradaki güçlerini yeniden canlandırma çabalarının bir parçası olarak patlamamış mühimmattan el yapımı patlayıcı cihazlar üretiyor. Patlamamış mühimmatı yeniden kullanmak ve ardından mühimmatı doğaçlama patlayıcı cihaz olarak kullanmak, canlı bir mühimmatı parçalamak ve ardından patlayıcıları bir IED’ye yeniden inşa etmek için belirli bir düzeyde patlayıcı uzmanlığı gerektirir. Bu TSK’da PİMKİ uzmanlığına eşdeğerdir. Benzer şekilde İsrail’de Hamas’ın askeri teçhizat ve silah stoklarını yenilemek için Gazze Şeridi genelinde küçük silah üretim tesisleri kurduğunu açıkladı.

Hamas yeniden teşkilatlanma ve tertiplenme gayretlerini sürdürmek istiyor ancak ne kadar etkili olacağını şimdiden söylemek zor.

Bu raporlarda bizlere İsrail’in “sadece 3 Hamas taburu kaldı” açıklamasını doğru olarak kabul etmemizi zorlaştırıyor. Zaten IDF’in, 8 Ağustos’ta Han Yunus’ta yeniden operasyona başlaması, Gazze şehri doğusundaki Tuffah ve Daraj’daki okullardaki iki Hamas komuta ve kontrol tesisini vurması, Merkez Gazze’de Gazze Şehri’nin güneyindeki Netzarim Koridoru boyunca temizleme operasyonlarına devam etmesi, Refah operasyonuna devam etmesi ve hala ele geçen tüneller bizlere Hamas varlığını göstermektedir.

İran-İsrail arasında olabilecek İran saldırısını beklerken ilk günde ifade ettiğimiz gibi sorunun barışçıl şekilde çözümü konusunda çabaların arttığı, İsrail-Hamas barış anlaşmasının gittikçe yaklaştığını görüyoruz.

İran-İsrail krizinde İran’ın muhtemelen 13 Ağustos günü İsrail dini günüde vurabileceğini belirtmiştik. O tarihe 4 gün kaldı. Bakalım tahminimiz çıkacak mı?

Özetle İsrail’in Hamas’ı daha tehditten uzak olduğu şeklinde açıklamaları karşısında, Gazze’den Hamas eylemlerine yönelik gelen haberler ve buna karşın IDF operasyonları sanki İsrail’in yanıldığını göstermektedir. Kimin haklı olduğunu kısa süre sonra görebiliriz sanırım. Ayrıca muhtemel İran ve Hizbullah’ın İsrail’e karşı ortak bir harekâtında Gazze içinde Hamas unsurlarından da eylemler beklenmektedir. Hamasın bunu çok etkin yapmasının zor olacağını ancak kısıtlı olarak yapabilirse İsrail’in Hamasın mevcut gücünün değerlendirilmesinde yanıldığını anlayabileceğiz.

ANCAK IDF’İN SON AÇIKLAMALARINA GÖRE, HAMAS’IN GENEL OLARAK STRATEJİK VEYA PROAKTİF SALDIRI PLANLARI YAPABİLECEK KAPASİTEDE OLMAKTAN ZİYADE, BİR HAYATTA KALMA DURUMUNA İNDİRGENDİĞİNİ ANLIYORUZ.

Bunun doğru olup olmadığını yakın zamanda göreceğiz.

(E) Tuğgeneral Levent Köse