2019’da 70’inci yıl dönümünü kutlayacak olan NATO, bugün kuşkusuz 1949 yılındaki aynı savunma ve güvenlik kaygılarını taşıyan NATO değil. 90'lı yılların hemen başında, kuruluşuna zemin hazırlayan Soğuk Savaş’ın bitimiyle gerçek görev tanımını askeri alandan sivil ve politik alana doğru kaydırmaya başlayan NATO, günümüzde bu eğiliminin yarattığı sancılarla yüzleşiyor. Artık en dişli NATO sempatizanları bile kurum içi revizyonu tartışmaya başladı. Ancak NATO, 29 üye ülkenin altına imza attığı güvenilir bir pakt mı, yoksa tartışılabilir, esnek ve üyelerinin keyfi ikili ve çoklu ilişkilerle kenarından geçip gidebileceği bir iş birliği örgütü mü? Önce bu soruya yanıt vermek gerekiyor.

2010 yılında bu konu ile ilgili en önemli girişimi yapan ve NATO’nun gelecek vizyonu ile ilgili tüyoları veren, NATO’nun dönem Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen’di. Alman Marshall Fonu Transatlantik Merkezi’ndeki tarihi açıklamasında Rasmussen, NATO’nun Versiyon 1.0 döneminde, tek ve net bir “düşmana” karşı sadece savunmayı hedefleyen, büyük statik orduların oluşturduğu bir Soğuk Savaş müttefikliği teşkil ettiğini belirtiyordu. Kendisine göre Versiyon 2.0 ise, Soğuk Savaş sonrası olarak adlandırılan ve Berlin Duvarı’nın yıkılmasından 2010 yılına kadar gelinen dönemdi. Bu süreçte NATO, Avrupa’da barış ve demokrasinin yaygınlaşması ve özümsenmesine yardım etmiş, Afganistan ve Balkanlar’daki krizler yönetilmiş ve ortak bir amaçla yeni partnerlere odaklanılmıştı. NATO Versiyon 3.0 ise yeni bir “şey”di. Ancak bazı “eskiler”, aynen kalacaktı. Stratejik Konsept olarak tanımlanan ve yeni NATO’nun temelini oluşturan bu yeni sürümde, müttefikliğin çıkış noktası olan ve yaygın olarak bilinen 5’inci Madde’ye dayanak sağlayan “ortak savunma”, vazgeçilmez unsur olarak yerini koruyacaktı. NATO’nun askeri gücü de değişmeyecekler arasındaydı. Politik danışmanlık olarak tanımlanan bir başka unsur da dimdik ayakta kalacaktı. Nitekim Kuzey Amerika ve Avrupa, birlikte dünyadaki toplam Gayrisafi Hasıla’nın yarısından fazlasını üretiyordu ve bu böyle devam etmeliydi. Peki neydi NATO’daki bu yeni yaklaşım?