Rusya’nın Soğuk Savaş dönemi tutumlarıyla bir kez daha dünyanın geri kalanını endişelere ve yeni stratejilere ittiği bu dönemde, eski ve dost bir meclis olarak NATO, yeniden önem kazanmaya başladı. İkinci Dünya Savaşı’nın hemen akabinde, yükselen Sovyet baskısına karşı bir hareket olarak doğan NATO, acaba hangi dinamikler üzerinde inşa edilmişti? Bu hareket, son kullanım tarihi olmayan zamansız bir ortak savunma hamlesi miydi; yoksa ömrü, tehdidin ömrüyle eş değer olarak mı biçilmişti? 

NATO’nun temeli, 4 Nisan 1949’da, ortak güvenlik kaygıları taşıyan Amerika Birleşik Devletleri, Belçika, Danimarka, Fransa, Hollanda, İngiltere, İtalya, İzlanda, Kanada, Lüksemburg, Norveç ve Portekiz’in aralarında bulunduğu 12 kurucu ülke tarafından imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması, nam-ı diğer Washington Antlaşması’na dayanıyor. Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın bireysel veya ortak savunmanın bağımsız ülkelerin doğal hakları olduğunu belirten 51’inci maddesine atfen oluşturulan Antlaşma, özünde ortak savunma gereksinimlerinin giderilmesinin amaçlandığı 14 maddeden oluşuyor. Soğuk Savaş’ın bitiş alameti olarak kabul edilen Berlin Duvarı’nın yıkılmasına ve Varşova Paktı’nın dağılmasına kadar, kurucu ülkelerle aynı güvenlik kaygılarını taşıyan Türkiye ve Yunanistan, 1952’de; Almanya, 1955’te ve İspanya, 1982’de Kuzey Atlantik Antlaşması’nın tarafları oluyorlar. O zamana kadar Doğu Bloku’nun yarattığı tehdidin bütün çeşitleri karşısında askeri bir caydırıcı güç olarak etkinliğini koruyan ve misyonunu başarıyla yerine getiren NATO’nun, değişen güvenlik ortamında lağvolacağı veya en azından, kuruluşunda tespit edilen 14 maddenin hükmünü kaybedeceği beklenebilirdi. Ancak NATO, bazı stratejik dönüşüm süreçlerinden geçti ve karar mekanizmalarında siyasilerin daha çok yer almaya başlamasıyla askeri bir Pakt gibi davranmayı bırakıp, genişlemeye odaklanan sivil bir organizasyon rotasına sokuldu.