Türkiye’nin Rusya’dan tedarik ettiği S-400 Hava Savunma Sistemi Türkiye’ye geldi. Sistemin vurucu gücünü oluşturan füzelerin yakın zamanda deniz yoluyla ülkeye gelmesi bekleniyor. Bu gelişmelerle birlikte Türkiye, daha önceden duyurduğu tedarik yol haritasında adım adım ilerliyor.  

Diğer yandan ABD, Türkiye’nin bu sistemi tedarik etmesine kesin bir dille karşı çıktı ve karşı önlem olarak izleyeceği yol haritasını da duyurmuştu. ABD’nin yol haritasında öncelik F-35 uçaklarına verilmiş görülüyor. Bugünkü aşamada F-16 gibi başka hava platformları ve silah sistemleri yaptırımın konusu değil. ABD Başkanı Donald Trump’ın onaylaması halinde yürürlüğe girecek yaptırım listesi şöyle:

Luke Hava Üssü ve Eglin Hava Üssü’nde hâlihazırda F-35 eğitimi devam eden 42 Türk kursiyerle ilgili yaptırım uygulanacak.

18 personelin eğitimi haziran ayında tamamlanmıştı.

Geri kalan 12 personelin eğitimi temmuz ayında,

10 personelin eğitimi ağustos ayında,

İki personelin eğitimi ise eylül ayında tamamlanacak.

F-35 kursiyeri Türk personel, 31 Temmuz 2019 tarihine kadar ABD’de kalabilecek. İki öğretmen pilot da dâhil olmak üzere ABD’de bulunan ve F-35 programı ile ilişkisi bulunan tüm Türk personelin 31 Temmuz 2019 itibariyle ABD’den ayrılması gerekiyor.

Yeni F-35 kursu düzenlenmeyecek: Haziran ayı için 20 ve Temmuz-Kasım 2019 dönemi için 14 Kursiyerin eğitime başlaması planlanıyordu. Bu kurs düzenlenmeyecek.

Türkiye’nin, Müşterek Program Ofisi’nde (Joint Project Office/JPO) görevlendirdiği personelini 31 Temmuz 2019 tarihinden önce geri çekmesi bekleniyor. Bu tarihte ilgili tüm kişilerin seyahat izinleri ve Ortak Erişim Kartları iptal edilecek; Müşterek Program Ofisi Tesisleri’ne girişleri engellenecek.

F-35 Toplantılarına Katılım

Türkiye’nin F-35 Programı’ndaki varlığından vazgeçilmesini kolaylaştırmak amacıyla 12 Haziran 2019 tarihinden itibaren yıllık F-35 toplantılarına katılımı kesilecek.

Üretim, İdame ve Geliştirme Alanlarındaki Mutabakat Zaptı

F-35 ortaklığı; üretim, idame ve geliştirme alanlarında imzalanan mutabakat zaptında güncellemeler gerektiriyor. ABD, Türkiye harici tüm ortaklarla güncelleme ve pazarlık faaliyetlerini devam ettirecek. ABD, Türkiye’nin olmadığı bir F-35 Programı üzerine gerekli planlamaları yapacak.

F-35 İş Paylaşımı

F-35 ekipman tedarikinin durdurulması: ABD, Türkiye’ye F-35 materyallerinin teslimatını süresiz olarak durdurmaya devam edecek. Buna, Türkiye’nin teslim alacağı 5 ve 6 numaralı F-35 Lightning II platformları da dâhildir.

F-35 İş Paylaşımı Atamaları: Türkiye F-35 Programı dâhilinde yeni bir iş paylaşımı almayacak. Hâlihazırda mevcut bulunan iş yükü ise seri üretim kabiliyetine sahip kalifiye alternatiflere yönlendirilecek.

Türkiye, F-35 Lightning II Programı’na endüstriyel katılımının yanı sıra uçaklar için Ana Bakım Merkez Komutanlıkları’nın da dâhil olduğu bölgesel bir lojistik merkezi olmak için de ABD ile çeşitli anlaşmalar imzalamıştı. Bu anlaşma kapsamında F-35 platformları ve F135 motorlarının 400 bileşeninden 100’ünün bakım ve onarım faaliyetleri Türkiye’de gerçekleştirilecekti. Türkiye, Avrupa Bölgesi’nde F135 motorları için depo seviyesi bakım merkezi olarak seçilmişti. Ancak geçtiğimiz Kasım ayında ABD, bu alandaki anlaşmaları da iptal etti. F-35 Programı’nda yaşanan iptallerden yalnızca Türkiye’deki ana yüklenici firmalar değil, bu firmalar ile çalışan alt yüklenicilerin yanı sıra Türkiye’nin F-35 alt yapısının kurulmasında görev alması planlanan ve savunma sanayi dışında faaliyet gösteren şirketler de olumsuz etkilenecek.

Türkiye’nin F-35 Programı’nda ana yüklenici göreviyle yer alan dokuz firması bulunuyor.

Alp Havacılık, gövde yapısal bileşenlerinin üretimi ve entegrasyonunun yanı sıra iniş takımı alt bileşenleri ve F135 motorlarının titanyum alaşımlı komponentleri de dâhil olmak üzere 100’den fazla parçasını üretiyor.

ASELSAN ise F-35 uçaklarının Komünikasyon, Navigasyon ve Tespit Sistemi’ne ait Aviyonik Arayüz Kontrol Modülü üretimini gerçekleştiriyor.

AYESAŞ, F-35’lerin Füze Arayüz Ünitesi ve Panoramik Kokpit Ekranı elektronik ünitesinde kullanılan kartların yegâne tedarikçisi konumunda.

Programa 2005 yılında dâhil olan Havelsan, Türkiye için Malatya’da kurulması planlanan Pilot ve Bakım Eğitim Merkezi’nin geliştirme ve inşa faaliyetleri için ana yüklenici olarak görevlendirildi.

İzmir’de faaliyet gösteren Fokker Elmo firmasının Türkiye’deki üretim tesislerinde F-35 platformları ve F135 motorları için kablaj sistemleri üretiliyor.

Kale Havacılık ise Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) ile iş birliği içerisinde F-35 gövde bileşenleri ve yapısal parçalarını imal ediyor. Firma, Heroux Devtek’e üç F-35 varyantı için de iniş takımı kilit bileşenleri için tek tedarikçi olarak destek sağlıyor. Ek olarak, Pratt&Whitney firması ile İzmir’de ortak bir iştirak kuran Kale Havacılık, F135 motorları için de imalatta kullanılan bileşenlerin tedarikçisi konumunda.

SOM füzelerinin F-35 uçaklarında gövde içinde taşınması için çalışmalar yürüten Roketsan ve TÜBİTAK SAGE, bu göreve uyarlanmış SOM-J mühimmatını geliştirdi.

F-35 Programı’nın stratejik ortaklarından olan TUSAŞ, her F-35’in üretiminde kullanılan imalat parçalarını tedarik ediyor. Firma, Northrop Grumman ile iş birliği içinde orta gövde, kompozit yüzey parçaları ve silah yuva kapakları ile kompozit hava alıkları için fiber parçaların da üretimini gerçekleştiriyor. TUSAŞ, Havadan satha mühimmatların taşındığı silah istasyonları ve adaptörlerin %45’ini de imal ediyor.

C4Defence özel haberidir. Kaynak gösterilmek kaydıyla farklı taraflarca paylaşılabilir / yayımlanabilir.