Savunma Sanayii Başkanı Profesör İsmail Demir, bir televizyonun canlı yayınında savunma ihracatı COVİD-19’dan etkilenir mi? S-400 aktif olur mu, İkinci S-400 gelir mi, F-35 teslimatları devam edecek mi, MMU’nun geleceği ne olacak gibi bir çok soruya yanıt verdi.

Prof. Demir Özetle şöyle konuştu:

COVID-19 nedeniyle Dünya çapında bir yavaşlama oldu. Global bir sistem ve birbiriyle ilişkili işler var. Rakamlarda da görüldüğü gibi belli bir yavaşlama var ama bundan sonra aranın kapatılmasının mümkün olduğunu düşünüyoruz. Rakamların ikinci yarıda artmasını bekliyoruz. 

Bir sistem alınıyor ise kullanmak için alınır. Kullanıma geçme süreciyle ilgili ise, bütün dünya belirli süreçten geçti. Seyahatler kısıtlandı, belirli ilişkiler ve çalışma tempoları düşürüldü. Bu süreç, sistemin aktif hale getirilmesini de etkiledi. Hazırlıklar devam ediyor.

Yeni sistemle ilgili, ikinci aşama diyelim buna. Bu proje kendi içinde belli üretim ve teknoloji unsurlarını içeriyor. Bunlarla ilgili çalışmalarımız var. İkinci sistemin tedariki konusunda prensip anlaşmamız var. Teknoloji transferi, ortak üretim detayları ve yol haritası ile ilgili teknik çalışmalar gerekiyor. Bu detaylar meseleyi biraz taşıdı. 'İkinci sistem tedariki olacak mı olmayacak mı?'dan çok, süreçte bizim kazanımlarımız önemli.

Hava savunma sistemi katmanlı bir yapı. Çok sayıda S-400 olsa dahi katmanlı planınızın olması gerekiyor. Sistemleri kullanmanız gerekiyor. 'Korkut, 'Hisar' gibi projelerimiz yürüyor. Gerek Eurosam gerek Patriot tekliflerine sıcak baktığımızı söyledik. Somut teklifler olursa çalışmalarımıza devam edeceğimizi söyledik. Patriot konusu bir olgunluğa ulaşmadı. Eurosam konusunda ise daha önce başladığımız bir çalışma vardı. Bu ana hatlarıyla Fransa, İtalya ve Türkiye’nin ortak sistem geliştirmesiydi. Türkiye'yi ilgilendiren kısmıyla bu bitirilmek üzere. Diğer iki ülkenin de kendi tanımlamalarını katmasıyla yola çıkılacak.

Yerli hava savunma sistemin belirli unsurlarını sevkiyatı devam ediyor. Stratejik olduğu için detaylarına girmek istemiyorum. Teknik çalışmalar gayet iyi gidiyor.

F-35 sorununu ortaya çıkaran taraf biz değiliz. Sorun yokmuş gibi davranan da biziz. Karşı taraf sorun var diyorsa… Biz çalışmaya bağlı olduğumuzu defalarca dillendirdik. Karşı tarafın faaliyetleri tek taraflı ve işbirliği ruhuna uymuyor. Maliyet olarak da ortaklara zarar veriyor. Türkiye üzerine düşeni yerine getirdi. Diğer taraf tek yanlı olarak üretim ve siparişleri durdurur ise, ki bu ifade edildi ama siparişler devam etti, haklarımızın takibini sürdürürüz. Türkiye’nin katkısının ne kadar değerli olduğu görüldü…

Milli Muharip Uçak (MMU) projesinde Biz 2023’ü uçağın bir anlamda roll-out dediğimiz hangardan çıkış tarihi olarak belirledik. Yani bu tarihte; uçağın bir anlamda ete kemiğe büründüğü, uçağın nasıl bir şekil olacağının göründüğü, sistemlerinin üzerine entegre edilebildiği ve belki hangardan çıkarıp pistte koşturabileceğimiz bir uçaktan bahsediyoruz. Bu, çeşitli testlerin de üzerinde yapılmasını mümkün kılan bir roll-out olacak. Birkaç versiyonu olacak ve onların testleriyle beraber biz 2025 yılı sonu – 2026’yı öne çekmeye çalışıyoruz orada – ilk uçuşu hedefliyoruz. Daha sonra da çeşitli bloklarla 2029, 2031 ve 2033 gibi periyotlarda çeşitli teslimatların yapılmasını planlıyoruz. Şimdiden beşinci nesilden hangi eksiklikler olacak bloklar aşamasında diye tam bir tespit yapmak istemiyoruz. Çünkü orada çok çok detay teknik konular var. Burada mesela motordan başlayabiliriz. İlk başta motorda, rafta hazır bir ürün ile başlanacağını söylüyoruz. Bazı alt sistemlerin rafta hazır bazı ürünler ile başlayabileceğini söyleyebiliriz. Ama bu blok yaklaşımı; uçağın olgunlaşma sürecinde de testlerin ve kullanımın getirdiği tecrübelerin ve oradan çıkan sonuçların, yine tasarım aşamasına tekrar geri dönülüp belirli değişikliklerin yapılması gibi bir süreci gerektirecek. Bu açıdan blok yaklaşımı, tamamen kuvvetle de mutabık kalınan bir konu ve işin tabiatı.